شرایط مطلوب نگهداری زالو ها
زالو های بی‌آزار و غیر سمی به‌طور طبیعی در طبیعت در لابه‌لای شاخ و برگ ها، کنار جوی های آب روان، زیر سنگ ها و مکان های تاریک و بی سر و صدا زندگی میکنند.
در روش پرورش مصنوعی و آزمایشگاهی این موجودات طبیعتاً برای رشد و تکثیر بهتر باید محیط طبیعی زندگی آن ها به خوبی شبیه‌سازی شود به همین جهت در همان ابتدای کار و قبل از خرید زالو ها بسته به میزان پرورش باید محیطی با ابعاد حداقل 25 متر که می‌تواند شامل یک انباری و یا یک اتاق کوچک برای ابعاد خانگی و همچنین یک سوله یا کارگاه با سالن های بزرگ برای ابعاد و حجم های بالا باشد را تهیه و تدارک دید. بعد از آن باید به ترتیبی که در زیر گفته میشود مراحل ساخت و شبیه‌سازی محیط زندگی زالو ها آماده شود:
1. انتخاب محل مناسب نگهداری: بستگی به حجم و تعداد زالو ها دارد (قبلاً در مقاله انواع فارم زالو به صورت جامع این موضوع توضیح داده شده). خوب است به این نکته مهم دقت کنید که به صورت معمول هر 10 عدد زالو نیازمند نگهداری در یک ظرف یک لیتری آب می‌باشد بنابراین باید ظرف انتخابی شما با توجه به این مقیاس باشد. می‌توان برای ایجاد حس آرامش برای این موجودات از خزه و سنگ ها در کف ظرف مورد نظر استفاده کرد. در یک تعریف کلی محل نگهداری این موجودات را این گونه دسته‌بندی می‌کنیم:
| محل نگهداری / نوع پرورش | پرورش خانگی (ابعاد کمتر از 30 متر) | پرورش صنعتی |
| بطری های شیشه ای | ✅✅✅✅ | |
| آکواریوم ها | ✅✅✅✅ | |
| وان و پت پلاستیکی | ✅✅✅✅ | ✅✅✅✅ |
| کیسه های نخی | ✅✅✅✅ | |
| استخر بتنی و سیمانی | ✅✅✅✅ |
2. فراهم کردن تجهیزات مورد نیاز: برای متعادل نگه داشتن شرایط محل زندگی زالو یک سری تجهیزات از جمله: دماسنج، رطوبت سنج، دستگاه سختی سنج، دستگاه پمپ هوا، پمپ آب، تابلوی برق و… لازم و ضروری می‌باشد.
3. مکمل ها و تغذیه: در طول دوران نگهداری زالو ها ممکن است دچار بیماری های مختلفی شوند بنابراین داشتن یک سری مکمل ها مانند پرولیچ، کاتالیچ و آنتی‌بیوتیک های گیاهی مورد نیاز می‌باشد همچنین جهت تغذیه باید از خون های استریل شده استفاده شود.
4. نصب قفسه و سالن بندی: در طول فرایند نگهداری، این موجودات نیازمند سرکشی و مراقب های ویژه ای هستند به طوری که باید هر گونه تغییرات به سرعت مشاهده و بررسی شوند؛ بنابراین برای نظم دهی، نظافت و سرکشی راحت تر و جابه‌جایی بین ظروف نگهداری زالو از قفسه های فلزی بزرگ استفاده میشود.
5. شرایط محیطی سالم: محل نگهداری زالو باید مکانی بدون سر و صدا، کاملاً آرام، کم رفت و آمد و به دور از عوامل مزاحم باشد چرا که سر و صدا باعث آزار آن ها شده و در روند رشد و تکثیر تأثیر منفی دارد. علاوه بر این موارد مهم دیگری همچون نور، دما و آب باید طبق جدول زیر مورد بررسی قرار گیرند.
| شرایط نگهداری | نگهداری کوتاه مدت (تا 7 روز) | نگهداری طولانی مدت (بیش از 8 روز) |
| نور | نور روزانه مرتب یا نور کم، در معرض نور خورشید نباشد | نور کم |
| دما | 4 درجه سانتی‌گراد (39 درجه فارنهایت) تا حداکثر 25 درجه سانتی‌گراد (77 درجه فارنهایت) | 8 درجه سانتی‌گراد (46 درجه فارنهایت) تا حداقل 4 درجه سانتی‌گراد (39 درجه فارنهایت) |
| تعویض آب | هر 3 روز | هفتگی |
تغذیه اصولی عامل پیشگیری از خسارت به مزرعه
بعد از فراهم کردن مکانی مناسب جهت نگهداری و رشد، تغذیه زالو عامل مهم دیگری در نگهداری هر موجودی می‌باشد.
زالو ها به طور طبیعی موجوداتی خون‌خوار هستند که با چسبیدن به طعمه خود و مکیدن خون آن ها مراحل تغذیه خود را انجام می‌دهند. در شرایط پرورش مصنوعی نیز باید از خون جهت غذادهی استفاده شود.
متأسفانه در سال های گذشته شاهد استفاده برخی افراد از خون های غیربهداشتی و آلوده کشتارگاهی بوده‌ایم. برخی به جهت کم کردن هزینه های دوره پرورش و نگهداری زالو به اشتباه از خون هایی که در کشتارگاه ها بعد از ذبح حیوانات از آن ها جاری میشود استفاده میکنند و این امر موجب انتقال بسیار از آلودگی ها و بیماری ها به زالو و بعد از آن به انسان میشود.
بهترین نوع تغذیه استفاده از خون های استریل و آزمایش شده می‌باشد. این خون ها در شرایط کاملاً بهداشتی از حیواناتی مانند اسب، گاو، گوسفند، و شتر تهیه شده و مورد آزمایش قرار می‌گیرند و بعد از خارج کردن مواد اضافی و ناسالم از خون مربوطه آن را داخل بطری های بهداشتی ریخته و در آن را پلمپ میکنند.
هر بسته خون باید در زمان و تاریخی که روی بسته‌بندی آن درج شده است مورد استفاده قرار گیرد. استفاده مجدد از خون های استفاده شده موجب انتقال آلودگی میشود.
از عوامل بسیار مهم و تأثیرگذار در مرگ و میر زالو ها و ایجاد خسارت به فارم ها تغذیه نامناسب می باشد. در مقاله انواع غذای زالو به صورت جامع تر با نکات تغذیه این موجود آشنا شوید.
چگونه بدون نگرانی زالو ها را ارسال کنیم؟
زالو ها بعد از اینکه مراحل رشد و نمو خود را طی میکنند در مرحله ای از چرخه زندگی خود تبدیل به زالو طبی شده و مناسب جهت مصارف انسانی هستند. در این مرحله زالوداران بعد از گرفتن سفارش از مشتری باید با دقت بالایی مراحل بسته‌بندی و ارسال را انجام دهند. این مراحل به شرح زیر می‌باشد:
- ابتدا باید تعداد زالوی سفارش شده توسط مشتری شمرده شود و سپس به دسته های کم جمعیت تقسیم شوند. (نکته مهم در هنگام شمردن و دسته بندی، استفاده از دستکش های لاتکس می‌باشد چرا که این موجودات بسیار حساس هستند و ممکن است در حین انجام تقسیم‌بندی دچار آلودگی شوند)
- مرحله بعدی آماده‌سازی بستر مناسب جهت حمل و جا به جایی می‌باشد. برای حمل راحت و ایمن بهترین کار استفاده از کیسه های بزرگ پارچه ای و نخی می باشد.
- در مرحله بعدی باید مقداری گل از محل صید و زندگی این موجود تهیه شده و داخل کیسه ها قرار داده شود. دلیل استفاده از گل این است که، زمانی که زالو ها در طبیعت در آب و هوای خشک قرار می‌گیرند برای زنده ماندن و ادامه حیاط درون خاک کانالی حفر میکنند و درون آن پنهان می‌شوند و با این کار مدت ها زنده می‌مانند.
- بعد از آماده‌سازی کیسه مربوطه زالو ها درون این کیسه ها قرار داد می‌شوند. حال باید کیسه درون یک جعبه مناسب کائوچویی که دارای در و محافظ می‌باشد قرار داده شود.
- برای اینکه گرما از بیرون وارد محیط جعبه نشود درون جعبه چند تکه یخ قرار داده میشود با این کار محیط داخلی خنک باقی می‌ماند.
- در مرحله آخر باید در جعبه بسته شود. با این روش می‌توان زالو ها را برای مسافت های زیر 5 ساعت ارسال کرد. در طول مسیر باید هر دو ساعت در جعبه برداشته شود تا هوادهی به داخل جعبه صورت گیرد.
- چنانچه مسیر و مسافت ارسال بار بیش از 5 ساعت باشد باید در طول مسیر مجدداً به داخل جعبه یخ اضافه شود با این کار هوای داخل جعبه متعادل باقی خواهد ماند.
مهم‌ترین اقدامات بعد از دریافت بسته های زالو
همان‌طور که در این مقاله توضیح دادیم بسته مربوط به زالو ها به صورت یک جعبه کائوچویی به دست مشتری می‌رسد. بعد از تحویل بسته باید زالو ها طبق مراحل زیر از بسته خارج شده و مورد استفاده قرار گیرند:
- قبل از هر چیزی مهم‌ترین نکته زمان ثبت سفارش است باید حتماً سفارش ها 24 ساعت قبل از استفاده ثبت شوند چرا که زالو ها بعد از حمل و جا به جایی و در طی مسیر دچار استرس می‌شوند و این موضوع می‌تواند میزان گزش و گیرایی آن ها کاهش دهد بنابراین حتماً قبل از مصرف به آن ها استراحت دهید.
- بلافاصله بعد از باز کردن بسته زالو هایی که نشانه هایی از مریضی دارند و یا مرده‌اند را از بقیه جدا کنید. برخی از نشانه های بیماری زالو عبارتند از: تغیر رنگ پوست، بوی بد و تعفن، پوست شل و رنگ پریده، تورم، سفتی و … (در مقاله انواع بیماری زالو در این باره بیشتر بخوانید.)
- قبل از انتقال زالو های سالم و براق به ظروف نگهداری، جهت جلوگیری از انتقال انواع بیماری و باکتری باید ابتدا آن ها را روی یک توری قرار داده و سپس به مدت 3 الی 5 دقیقه با آب شیر با دمای تقریباً 25 سانتی‌گراد شستشو داده شوند.
- در مرحله بعد باید این موجودات تقسیم بندی و به ظروف نگهداری انتقال داده شوند. دقت شود بهترین کار این است که در هر یک لیتر آب حداکثر 5 عدد زالو قرار داده شود. هرگز بیش از 10 عدد را در یک ظرف نگهداری نکنید. در نهایت روی درب ظرف سلفون یا توری بکشید تا زالو ها فرار نکنند.
- توصیه بر این است که دمای محیط نگهداری این موجودات چیزی بین 18 تا 20 درجه سانتی‌گراد باشد اما در محیط هایی مانند مطب باید زالو ها داخل یخچال و با دمای 4 تا 8 درجه سانتی‌گراد نگهداری شوند.
- جهت اکسیژن‌رسانی بهتر باید حتماً هر 48 ساعت یک‌بار آب درون ظروف با آب تصفیه شده و سالم تعویض شود.
- جهت استفاده از زالو ها باید از 3 ساعت قبل به دمای محیط انتقال داده شوند. دقت کنید زالو هایی که مورد استفاده قرار گرفته‌اند را طبق پروتکل های سازمان دامپزشکی و غذا و دارو به شیشه الکل انتقال داده و آن ها را معدوم کنید.
سخن پایانی
زالو ها موجودات کوچک و حساسی هستند به همین جهت چنانچه در صنعت پرورش و تکثیر زالو و یا زالودرمانی فعالیت دارید خوب است که با مراحل نگهداری اصولی و انتقال و جا به جایی صحیح این موجودات آشنا شوید. این دو مرحله از حساسیت بالایی برخوردار است چرا که هر گونه اشتباه یا سهل‌انگاری ممکن است باعث به وجود آمدن خسارات، آسیب، ضربه و یا حتی مرگ این موجود شود. مراحل جا به جایی باید در شرایط کاملاً بهداشتی و در حجم های مناسب صورت گیرد. دقت کنید که حتماً زالو ها را در هنگام تحویل به سرعت ضدعفونی کرده و در شرایط دما و مکان مناسب نگهداری کنید.
هنوز هیچ دیدگاهی وجود ندارد